پیوند ها
نظرسنجی سایت
آمار بازدید سایت
خلاصه کتاب روان شناسی تربیتی دکتر علی اکبر سیف
مشخصات فایل خلاصه کتاب:
فرمت: وورد، Word تایپ شده( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحات: 40 صفحه
تعداد فصول خلاصه شده: 8 فصل
کیفیت: بسیار عالی
مشخصات کتاب اصلی:
انتشارات: دانشگاه پیام نور
تعداد صفحات کتاب: 312 صفحه
نویسنده: دکتر علی اکبر سیف
قسمتی از متن خلاصه:
فصل ششم
یادگیری از راه شرطی شدن
یادگیری از راه شرطی شدن
در شرطیسازی پاسخگر رفتاری که شرطی میشود رفتار پاسخگر است. زیرا جاندار از طریق رفتار پاسخگر، به محرکهای خاص پاسخ میدهد و بدون آن محرک، آن رفتار را نشان نمیدهد.
یادگیری از راه شرطی شدن
پاولف در پژوهشهای شرطی سازی کلاسیک اصل جانشینسازی محرک را کشف کرد. یعنی طی فرآیند شرطیسازی، محرکی که ابتدا در ایجاد پاسخ بیاثر بود به خاطر همراهی با محرک اصلی، خاصیت آنرا کسب میکند.
یادگیری از راه شرطی شدن
در شرطیسازی کلاسیک برای شرطی کردن صدای زنگ، ابتدا زنگی را به صدا در میآورند بعد از چند ثانیه به او غذا میدهند، که در اثر آن ترشح بزاق صورت میگیرد، پس از چندین بار تکرار این عمل، صدای زنگ به تنهایی سبب ترشح بزاق میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
عدم پاسخ زنگ یا نور قرمز
پیش از شرطی شدن ترشح بزاق غذاترشح بزاق
در ضمن شرطی شدن زنگ یا نور قرمز
غذا
پس از شرطی شدن ترشح بزاق زنگ یا نور قرمز
نمودار شرطی سازی سنتی
یادگیری از راه شرطی شدن
در روانشناسی پاولفی غذا محرک غیرشرطی، ترشح بزاق در برابر غذا پاسخ غیرشرطی، صدای زنگ محرک شرطی و ترشح بزاق ناشی از صدای زنگ پاسخ شرطی نام دارد.
یادگیری از راه شرطی شدن
بسیاری از واکنشهای هیجانی ما مثل ترس از مدرسه، ترس از حیوانات از طریق اصل شرطیسازی کلاسیک آموخته میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
مثلاً اگر کودک در کلاس اول بارها با رفتار محبت آمیز معلم مواجه شود، هر روز صبح با اشتیاق و شادی به مدرسه میرود، اما اگر در همان روزهای اول با خشونت معلم و پرسنل مواجه شود علاقهای به درس و مدرسه ندارند.
یادگیری از راه شرطی شدن
احساس شادی و اشتیاق رفتار محبتآمیز
پاسخ غیرشرطی محرک غیرشرطی
علاقه و شادی معلم و مدرسه
پاسخ شرطی محرک شرطی
یادگیری از راه شرطی شدن
شرطی شدن سطح بالا
میتوان از محرک شرطی به عنوان محرک اصلی استفاده کرد و پاسخ شرطی دیگری را تولید نمود. مثلاً وقتی صدای زنگ شرطی شده میتوان جاندار را به نور قرمز شرطی کرد.
یادگیری از راه شرطی شدن
تقویت
در شرطی کلاسیک هر بار که محرک غیرشرطی (غذا) با محرک شرطی (صدا) همراه شود، تقویت صورت میگیرد. یعنی اگر پاسخ شرطی تقویت شود زمان طولانی به محرک شرطی داده میشود.
انواع تقویت
یادگیری از راه شرطی شدن
خاموشی
اگر پاسخ شرطی، چندین بار، تقویت نشود (زنگ بدون غذا) پاسخ شرطی کمکم از بین میرود. پس تکرار محرک شرطی بدون محرک غیر شرطی باعث خاموشی پاسخ شرطی میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
برای از بین بردن واکنشهای هیجانی نامطلوب مثل ترس هم میتوان از خاموشی استفاده کرد.
یادگیری از راه شرطی شدن
تعمیم
یعنی حیوان نه تنها به محرک شرطی بلکه له محرکات مشابه با آن هم پاسخ میدهد مثلا مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد.
یادگیری از راه شرطی شدن
تمیز
برای جلوگیری از تعمیم نابجا، هر گاه فرد به محرک شرطی پاسخ داد باید تقویت شود و پاسخ به محرکات مشابه توقیت نشود، این فرایند تمیز نام دارد.
یادگیری از راه شرطی شدن
مقابله با اضطراب امتحان:
ابتدا هر روز از دانشآموزان امتحان بگیرید اما نمره آنرا به حساب نیاورید، وقتی عملکردشان بهتر شد، این کار را هفتگی کنید و سپس ماهانه و کمکم نمره را حساب کنید.
شرطی سازی فعال
یادگیری از راه شرطی شدن
شرطی سازی کنشگر
در شرطیسازی کنشگر بر خلاف رفتار پاسخگر که غیرارادی است رفتارهای ارادی و فعال فرد شرطی میشود و جاندار از طریق آنها در محیط خود عمل میکند.
یادگیری از راه شرطی شدن
ثورندایک بنیانگذار شرطیسازی وسیلهای بود. گربه را در قفس قرار داد گربه پس از مقداری کوشش و خطا یاد گرفت که با کشیدن نخ میتواند به غذا برسد.
یادگیری از راه شرطی شدن
قانون اثر
اثری که یک رفتار دارد مشخص میکند که آن رفتار تکرار میشود یا نه، اگر نتیجه رفتار رضایت بخش باشد آن رفتار تکرار میشود وگرنه تکرار نمیشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
پاداش
نتیجۀ رضایت بخشی که بعد از رفتار فرد میآید و منجر به افزایش آن رفتار در آینده میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
ثرندایک رفتار کنشگر را رفتار وسیلهای مینامد زیرا رفتار وسیلهای است برای کسب نتیجه مطلوب
یادگیری از راه شرطی شدن
شرطیسازی وسیلهای
پس از اینکه جاندار رفتار خاصی را انجام داد، یک محرک مطلوب به او ارائه میشود و این امر باعث افزایش احتمال آن رفتار میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
نتیجه ارائه تقویتکننده مثبت رفتار کنشگر
افزایش احتمال رفتار توجه مادر، یا خریدن شی برای او گریه کردن کودک
یادگیری از راه شرطی شدن
تقویت مثبت
یعنی محرک یا اتفاقی که پس از رفتار میآید و موجب افزایش آن رفتار میشود. تقویتکننده مثبت هم همان محرک است. مثل توجه به مشکلات
یادگیری از راه شرطی شدن
تقویت منفی
حذف محرک یا رویداد نامطلوب پس از انجام رفتار که موجب افزایش رفتار میشود
یادگیری از راه شرطی شدن
تفاوت تقویت مثبت و منفی در اینست که در تقویت مثبت پس از انجام رفتار مطلوب محرک مطلوبی ارائه میشود، اما در تقویت منفی پس از انجام رفتار مطلوب، محرک نامطلوب یا منفی حذف میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
تشابه تقویت مثبت و منفی در اینست که هر دو موجب افزایش رفتار میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
تنبیه
یعنی ارائه یک محرک نامطلوب به دنبال رفتار نامطلوب که موجب کاهش احتمال رفتار میشود. مثلاً پس از اینکه بچه کار زشت انجام داد او را کتک میزنند.
یادگیری از راه شرطی شدن
تفاوت تنبیه و تقویت منفی
تنبیه موجب کاهش رفتار میشود اما تقویت منفی موجب افزایش رفتار. در تنبیه محرک آزارنده ارائه میشود اما در تقویت منفی محرک آزارنده حذف میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
تشابه تنبیه و تقویت منفی
در هر دو از محرک آزارنده استفاده میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
انواع تقویتکننده:
1. نخستین: تقویتکنندههایی که ذاتاً خاصیت تقویتی دارند که دو نوعند: مثبت: نیازهای جسمانی موجود را برآورده میکنند مثل غذا.
منفی: ذاتاً آزاردهنده هستند مثل سر و صدای شدید.
یادگیری از راه شرطی شدن
2. تقویتکنندههای شرطی(ثانویه):
ذاتاً خاصیت تقویتی ندارند بلکه به دلیل همراه شدن با تقویتکنندههای اولیه خاصیت تقویتکنندگی بدست میآورند. مثل پول، مدرک.
یادگیری از راه شرطی شدن
خاموشی رفتار کنشگر
اگر رفتاری را که با تقویت شرطی شده، مدتی تقویت نکنیم بتدریج متوقف میشود. مثلاً اگر به کودکی که برای بدست آوردن خواستههایش گریه میکند توجه نکنیم پس از مدتی رفتار نامطلوب وی خاموش میشود.
آزمایش های اسکینر
یادگیری از راه شرطی شدن
تفاوت نظریه اسکینر و ثرندایک در اینست که به نظر ثرندایک رفتار وسیلهای در حضور یک محرک خاص سر میزند ولی به نظر اسکینر رفتار وسیلهای خود انگیخته است و نیازی به محرک آغازگر ندارد.
یادگیری از راه شرطی شدن
تمیز
اگر رفتاری در حضور یک محرک تقویت شود و در حضور محرکهای دیگر تقویت شود، احتمال انجام آن رفتار در حضور محرکهای تقویت شده خاموش میشود و فقط در حضور محرک تقویت شده انجام میشود.
یادگیری از راه شرطی شدن
محرکی که در موقع تقویت حضور داشته محرک تمیزی است که به 2 صورت عمل میکنند:
1. آنها که وقوع تقویت را خبر میدهند.
2. آنها که وقوع تنبیه را خبر میدهند. مثل مأمور راهنمایی و رانندگی
یادگیری از راه شرطی شدن
تعمیم
یعنی پاسخ از حضور یک محرک تمیزی اولیه به محرکهای مشابه آن گسترش یابد. مثل کودکی که به همه زنها خاله میگوید.
یادگیری از راه شرطی شدن
برای جلوگیری از تعمیم نابجا از طریق تمیزدادن به یادگیرنده یاد میدهیم تا به محرکهای مختلف پاسخهای مناسب را بدهد. یعنی پاسخ درست را تقویت میکنیم و پاسخ نادرست به محرکها را خاموش میکنیم.
یادگیری از راه شرطی شدن
بازخورد زیستی
با شرطی کنشگر میتوان بعضی از رفتارهای بازتابی مثل فشار خون را شرطی کرد. بازخورد زیستی یعنی اطلاع از افکار یا کارهایی که بر فرایندهای زیستی تأثیر میگذارند.
یادگیری از راه شرطی شدن
از طریق بازخورد زیستی میتوان اختلالات قلبی –عروقی، سردردهای میگرنی و مشکلات معدی را درمان کرد.
شرطی سازی بیزار گونه
فصل هفتم
یادگیری شناختی
یادگیری شناختی
شناخت
در روانشناسی شناختگرا، منظور از شناخت، جریانهای فکری و ذهنی حاکم بر رفتار است. نظریههای این دسته عبارتند از: نظریه گشتالت، یادگیری معنیدار آزوبل و یادگیری مشاهدهای بندورا
یادگیری شناختی
یادگیری شناختی
در یادگیری شناختی به فرایندهای شناختی مثل ادراک، سازماندهی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، درک معنی اهمیت میدهند.
یادگیری شناختی
فرد در نتیجه یادگیری در ذهن خود یک ساخت شناختی تشکیل میدهد که اطلاعات را در آنها نگهداری و سازماندهی میکند پس یادگیری یعنی تغییر در ساخت شناختی و فرایندهای ذهنی
یادگیری شناختی
یادگیری از راه بینش:
گشتالتیها معتقدند که یادگیری از راه بینش انجام میشود نه از راه کوشش و خطا.
بینش، یعنی کشف رابطه بین اجزاء تشکیلدهندة مسئله که به صورت ناگهانی صورت میگیرد. وقتی به بینش میرسیم که دید ما نسبت به مسئله تغییر کرده باشد.
یادگیری شناختی
اختلاف نظر عمده شناختگرایان و رفتارگرایان:
رفتارگرایان به رفتار آشکار فرد اهمیت میدهند ولی شناخت گرایان یادآوریهای ذهنی و دستکاری وئ پردازش اطلاعات را مهم میدهند که منجر به رفتار میشود.
یادگیری شناختی
نظریۀ آزوبل
یادگیری معنیدار از طریق ایجاد ارتباط بین مطالب تازه و مطالب آموخته شدۀ قبلی ایجاد میشود در غیر اینصورت یادگیری طوطیوار است.
در نظریۀ آزوبل، دانشهای مربوط به هم در یک رشته تحصیلی در ارتباط با یکدیگر به صورت سلسله مراتبی و یک طرح هرمی شکل فرضی سازمان مییابند و ساخت شناختی آن زمین را بوجود میآورند.
یادگیری شناختی
پیش سازماندهنده
مفاهیم کلی مربوط به مطلب یادگیری است که به صورت خلاصهای از مطلب آموزشی در آغاز درس، پیش از آموزش جزئیات در اختیار یادگیرندگان گذاشته میشود.
پیش سازماندهنده باید یک چارچوب ذهنی برای یادگیرنده فراهم کند طوری که اطلاعات بعدی در آن به خوبی استقرار یابند.
یادگیری شناختی
پیش سازماندهنده میتواند به یادگیرنده در درک رابطه بین درسهای قبلی و جدید کمک کند. در دو صورت پیش سازماندهنده به افراد کمک میکند: 1. خود فرد قادر به ایجاد این ارتباط نباشد. 2. مطالب قبلی وجود ندارد.
توجه داشته باشید که پیش سازماندهنده با مرور درسهای گذشته، ارائه هدفهای درس، معرفی درس جدید فرق دارد.
یادگیری شناختی
روش آزوبل
ارائه پیش سازماندهنده مفاهیم و مطالب اصلی و کلی و جامع مطالب کمتر کلی مطالب جزئی مطالب عینی و بسیار جزئی
یادگیری شناختی
نظریه بندورا (نظریۀ یادگیری شناختی اجتماعی)
بندورا هم عوامل محیطی و هم عوامل شناختی را در کنترل رفتار مؤثر میداند.
یادگیری شناختی
تقویت جانشینی
یادگیرنده از طریق مشاهدۀ رفتار دیگران به یادگیری میپردازد یعنی میبیند که آن شخص برای انجام آن رفتار پاداش میگیرد آن رفتار را یاد میگیرد.
تنبیه جانشینی
اگر کودک ببیند که بچهای بخاطر رفتار خاصی تنبیه میشود آن کار را انجام نمیدهد.
پس تنبیه یا تقویت رفتار سرمشق بر رفتار شخص مشاهده کننده هم تأثیر میگذارد و احتمال بروز آن رفتار را کاهش یا افزایش میدهد.
یادگیری شناختی
در نظریه بندورا تقویت و تنبیه نقش انگیزشی دارد و فقط بر عملکرد فرد تأثیر دارد و در یادگیری تأثیر ندارند.
در هر حال فرد از راه مشاهده یاد میگیرد حتی اگر سرمشق هیچ پاداش یا تنبیهی نگیرد فقط تشویق سرمشق، در فرد انگیزه ایجاد میکند که آن رفتار را نشان بدهد و تنبیه سرمشق بالعکس.
یادگیری شناختی
مراحل یادگیری از راه مشاهده از نظر بندورا عبارتند از:
1- توجه 2- بهیادسپاری 3- باز آفرینی 4- انگیزشی.
1- توجه:برای یادگیری، اول معلم باید توجه فرد را به جنبههای مهم درس جلب کند. عواملی مثل مشخص بودن مطلب درسی، میزان کاربرد و جذابیت آن بر توجه فرد تأثیر میگذارد.
2- بهیادسپاری:برای تقلید یک رفتار نیازی به تقویت نیست بلکه باید آنرا از طریق رمزهای کلامی یا در حافظه به یاد سپرد.
یادگیری شناختی
3-بازآفرینی:در این مرحله رمزهای ذخیره شده در حافظه به صورت رفتار آشکار در میآیند. معلم در این مرحله میتواند به فرد بازخورد بدهد و کم و کسرهای یادگیری افراد را به آنها گوشزد کند.
4-مرحله انگیزشی: فرد در صورتی رفتاری را که از راه مشاهده یاد گرفته انجام میدهد میشود که پاداش بگیرد. اما اگر آن رفتار تقویت نگیرد یا با تنبیه همراه شود آن رفتار را انجام نخواهد داد.
یادگیری شناختی
تفاوت شرطیسازی با یادگیری مشاهدهای همین جاست در آنجا فرد در صورتی رفتاری را یاد میگیرد که تقویت شود ولی اینجا تقویت در یادگیری نقشی ندارد.
یادگیری شناختی
استفاده از یادگیری مشاهدهای در آموزش(فواید این نظریه عبارتند از:)
•آموزش رفتارها و مهارتهای تازه: بسیاری از رفتارها و مهارتهای تازه مثل فعالیتهای ورزشی، خوشنویسی ازراه مشاهدۀ رفتاردیگران یاد گرفته میشود.
2. تشویق رفتارهای قبلاً آموخته: گاهی اوقات فرد قبلاً رفتارهایی را یادگرفته اما چون تشویق لازم دریافت نکرده آنها را انجام نمیدهد. از راه مشاهده میتوان این رفتارها را نیز تشویق کرد. مثل موقعیتهای ناآشنا.
یادگیری شناختی
3. نیرومند کردن یا ضعیف کردن اثر بازداریها
اگر دانشآموزان یک کلاس مقررات را زیر پا بگذارند و تنبیه نشوند، سایر افراد کلاس هم به انجام آن رفتارها تحریک میشوند.
4. جلب توجه یادگیرندگان
ما با الگوبرداری رفتار دیگران نه تنها رفتار آنها را یاد میگیریم بلکه به اشیاء و زمینههای مختلف آن موقعیت رفتاری نیز توجه میکنیم.
یادگیری شناختی
5. ایجاد پاسخهای هیجانی
مشاهدۀ تجارب و رفتار دیگران، میتواند در ما پاسخهای هیجانی ایجاد کند. مثلاً ترس مادر از سوسک موجب ترس کودک از سوسک میشود.
فصل هشتم
حافظه و فراموشی
حافظه و فراموشی
حافظه حسی
به حافظۀ حسی همان مخزن حسی هم میگویند. نظام کلی گیرندهها را حافظه حسی مینامند. اطلاعات وارده به حافظه حسی فقط حدود یک ثانیه در حافظه حسی حفظ میشوند.
حافظه و فراموشی
اطلاعات بسیار زیادی حس میشوند و در حافظه حسی ثبت میشوند اما فقط آنهایی که مورد توجه قرار گیرند وارد حافظه کوتاه مدت میشوند و بقیه فراموش میشوند. پس اولین عامل مهم در یادگیری توجه است.
حافظه و فراموشی
حافظه کوتاه مدت
تعداد کمی از اطلاعات حافظه جسی که مورد توجه قرار میگیرند به حافظه کوتاه مدت میرسد و بقیه اطلاعات حذف میشوند.
حافظه و فراموشی
برای ورود اطلاعات به حافظه کوتاه مدت ابتدا باید به رمزهای صوتی یا تصویری یا معنایی تبدیل شوند مثلا برای حفظ شماره تلفن باید یک تصویر ذهنی از آن به خاطر بسپاریم.
حافظه و فراموشی
اظلاعات وارده به حافظه کوتاه مدت حداکثر 30 ثانیه باقی میمانند و پس از آن فراموش میشوند. برای نگهداری اطلاعات برای مدت زمان بیشتر باید از تکرار استفاده کنیم.
حافظه و فراموشی
گنجایش حافظه کوتاه مدت از 5 تا 9 ماده است. مثلاً ما میتوانیم بین 5 تا 9 عدد شماره را در حافظه کوتاه مدت نگه داریم.
حافظه و فراموشی
حافظه کوتاه مدت حافظه فعال و هشیار انسان است. یعنی هر نوع اطلاعاتی برای استفاده باید اول وارد حافظه کوتاه مدت شود.
حافظه و فراموشی
تقطیع
با استفاده از تقطیع یعنی دستهبندی اطلاعات به قطعههای کمتر میتوان ظرفیت حافظه را بالا برد.
مثلاً برای حفظ 3 شماره تلفن آنها را به چند دسته تقسیم میکنیم بین اعداد آن ارتباط برقرار میکنیم.
حافظه و فراموشی
حافظه دراز مدت
برای ورود اطلاعات به حافظه دراز مدت چند راه وجود دارد:
1. تکرار مطالب 2. ایجاد رابطه بین اطلاعات جدید و قبلی چون معنی مطلب مهم است نه شکل ظاهری
حافظه و فراموشی
ظرفیت حافظه دراز مدت بسیار زیاد و زمان نگهداری آن میتواند تا پایان عمر باشد . علت فراموشی اطلاعات از حافظه دراز مدت، محو آنها نیست.
حافظه و فراموشی
گاهی ما سرنخهای لازم برای یادآوری و بازیابی اطلاعات را نداریم پس دادن سرنخ میتواند موجب بازیابی شود. مثلاً عملکرد ما در آزمونهای تستی بهتر از آزمونهای تشریحی است.
حافظه و فراموشی
نظامهای رمزگردانی اطلاعات در حافظه دراز مدت اطلاعات به 2 صورت در حافظه دراز مدت رمزگردانی میشوند 1. رویدادی 2. معنایی
حافظه و فراموشی
رویدادی
غالباً به تجارب شخص و اتفاقات وابسته است پس به زمان و مکان خاص نیز وابسته است. مثل تجربه امتحانات پایان ترم که ما تصویر ذهنی از آنها ذخیره میکنیم.
حافظه و فراموشی
معنایی
وابسته به زمان و مکان خاصی نیست و حقایق کلی را شامل میشود. مثلاً امور انتزاعی مثل عدالت و حد آزادی که ما معنای آنها را به صورت کلامی حفظ میکنیم.
حافظه و فراموشی
فراموشی
فراموشی اطلاعات حافظه از حافظه کوتاه مدت به دو دلیل صورت میگیرد:
1. جانشینی 2. گذشت زمان
حافظه و فراموشی
جانشینی
چون گنجایش آن حداکثر 9 ماده است پس اگر پر شود باید اطلاعات قبلی حذف شود تا اطلاعات جدید وارد آن شود.
حافظه و فراموشی
گذشت زمان
چون حداکثر زمان نگهداری اطلاعات در حافظه کوتاه مدت 30 ثانیه است، پس از 30 ثانیه اطلاعات محو میشود.
حافظه و فراموشی
فراموشی از حافظه بلند مدت به چند دلیل است:
1. واپسزنی
بعضی از حوادث آسیبزا و اضطرابانگیز هستند به همین دلیل به طور ناخودگاه آنها را سرکوب میکنیم.
حافظه و فراموشی
2. تداخل
گاهی اوقات اطلاعات تازه مانع یادآوری اطلاعات قبلی میشوند که تداخل پسگستر نام دارد. گاهی اطلاعات قبلی مانع یادآوری اطلاعات جدید میشود که تداخل پیشگستر نام دارد.
حافظه و فراموشی
مبلغ واقعی 26,875 تومان 20% تخفیف مبلغ قابل پرداخت 21,500 تومان
برچسب های مهم