فایلکده برتر( برترین مرجع فایل های تخصصی آموزشی )

گزارش کارآموزی در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر

 

 

مشخصات فایل گزارش:

فرمت: وورد، Word تایپ شده( قابل ويرايش و آماده پرينت )

تعداد صفحات: 158 صفحه

کیفیت: بسیار عالی

با ارائه این گزارش کارآموزی به استاد راهنمای خود قطعا نمره 20 را کسب خواهید کرد. ما این مورد را به شما تضمین خواهیم کرد پس با خیال راحت این فایل را خریداری نمایید.

 

قسمتی از متن گزارش:

 

طبقه‌بندي و مراكز پراكنش سيب زميني:

 

سيب زميني گياهي است علفي و دو لپه كه به اساس ويژگي هاي گل به خانواده سولاناسه جنس سولانوم و بخش پتوتا دارد بخش خود به سري و گونه و در نهايت به زير گونه تقسيم مي شود كليه گونه‌هاي زراعي و وحشي به بخش تبوتا تعلق دارد. سه روش براي طبقه‌بندي گونه‌هاي زراعي سيب‌زميني وجود دارد دسته به روش طبقه بندي سيب زميني‌هاي زراعي را به 3، 8، 16 گونه تقسيم مي كنند روشي كه ارقام زراعي را به 8 گونه تقسيم مي‌كند معمول تر است.

 

سيب زميني را براساس سطح پلوييدي نيز طبقه بندي مي نمايند كه به مبناي تعداد مجموعه كروموزومي (x) موجود در يك سلول رويش تعيين مي‌شود. سلول هاي رويشي به طور معمول حداقل داراي دو مجموعه كروموزومي هستند. هر مجموعه كروموزمي 12 عدد مي باشد. سلول هاي سيب زميني زراعي ممكن است داراي 2 تا 5 مجموعه كروموزومي باشند به عبارت ديگر سيب زميني هاي زراعي ممكن است ديپلوئيد تريپلوئيد و تتراپلوئيد و پنتاپلوئيد باشند. اصطلاحاً n2 نشان دهنده كل مجموعه‌هاي كروموزومي يك سلول در هر سطح پلوييدي (x) باشند.

 

سيب زميني را از نظر تيپ غده به 4 گروه تقسيم مي‌كنند:

 

1- غده هاي كشيده با پوست حنايي.

 

2- غده هاي كشيده با پوست سفيد.

 

3- غده هاي گرد با پوست سفيد.

 

4- غده هاي گرد با پوست قرمز.

 

عادت رشد:

 

سيب زميني گياهي است علفي و عادت رشد آن در بين و داخل گونه ها متفاوت است. زمانيكه ساقه كوتاه و برگ ها در قاعده يا نزديك به قاعده ساقه متمركز شده باشند به اين حالت رزت يا نيمه رزت مي گويند. گونه‌هاي مقاوم به يخبندان: S.X. Curtilobinm , S.X.Juzepczukii و S.X. ajanhairi داراي عادت رشد رزت هستند. در بين گونه هاي ديگر حالت هاي خوابيده prostrate (ساقه روي زمين خوابيده‌اند) نيمه خوابيده decumbent (ساقه روي زمين خوابيده اندكي در قسميت انتها به طرف بالا هستند) نيمه راست و راست مشاهده مي‌شود.

 

ريشه: گياه سيب زميني را مي توان از بذر و يا غده توليد نمود. گياهان حاصل از بذر داراي يك ريشه اصلي ضعيف و انشعابات جانبي آن هستند. ولي گياهان حاصل از غده در قاعده هر جوانه و بعدها در قسمت فوقاني گره‌هاي هر ساقه در زير خاك توليد ريشه نابجا مي نمايند. در مواردي كه از استولون ها نيز ممكن است. ريشه توليد مي شود. در مقايسه با اكثر گياهان زراعي سيستم ريشه سيب زميني ضعيف و به همين دليل تهيه خاك مناسب براي آن ضروري است. ساقه و برگها نيز در شرايط خاص (خصوصاً استفاده از هورمون ها) ممكن است توليد ريشه نمايند. از اين ويژگي در تكنيك هاي تكثير سريع سيب زميني استفاد مي شود.

 

ساقه: سيستم ساقه سيب زميني شامل ساقه هاي هوايي استولون و غده ها مي باشد. جوانه‌هاي محصوري برگ نيز ممكن است رشد كرده و توليد ساقه جانبي استولون گل آذين و در مواردي غده هوايي بنمايند. گياهان حاصله از بذر حقيقي تنها داراي يك ساقه اصلي هستند. در حاليكه گياهان توليد شده از غده ممكن است داراي چند ساقه اصلي باشند. ساقه هاي جانبي از منشعب شدن ساقه اصلي توليد مي شود. مقطع ساقه در برش عرضي از گرد تا زاويه دار متغير است معمولا د رحاشيه زاويه دار ساقه اجزاي برجسته اي به نام بال تشكيل مي شود. بالها ممكن است صاف موج دار و يا دندانه دار باشد، رنگ ساقه معمولا سبز است ولي رنگ هاي قوه اي، قرمز و بنفش نيز وجود دارد. ساقه ها ممكن است توپر و يا به دليل عدم تجمع سلول هاي پيت (مغز) توخالي باشند.

 

استولون: استولون ها از نظر رفولوژيكي ساقه هاي جانبي هستند كه در زير خاك از رشد افقي جوانه‌هاي ساقه بوجود مي آيند. طول استولون ها يكي از ويژگيهاي مهم هر رقم است. غده از حجيم و متورم شدن انتهاي استولون ها توليد مي شود. استولون هاي طويل، بيشتر در بين گونه‌هاي وحشي ديده مي‌شود. زيرا يكي از هدف هاي اصلاحي سيب زمين توليد استولون هاي كوتاه مي باشد. در صورتي كه در معرض نور و هواي آزاد قرار گيرند توليد ساقه‌هاي عمودي با شاخ و برگ معمولي خواهند نمود.

 

غده: از نظر مورفولوژيكي غده يك ساقه تغيير شكل يافته است كه نقش اندام ذخيره‌اي گياه را بازي مي‌كند. يك غده داراي دو قسمت قاعده يا پاشنه و سر مي‌باشند. قسمت قاعده يا پاشنه با استولون اتصال دارد و قسمت مقابل آن سر ناميده مي شود. كه حاصل جوانه انتهايي است. آرايش چشم ها در روي غده به صورت مارپيچي و هر چه به سمت انتها (سر) برويم بر تراكم آن ها افزوده مي شود. چشم ها در محور اثر برگ (leaf scall like) يا ابرو قرار گرفته اند بسته به رقم ابروها ممكن است بر جسته، سطحي و يا عميق باشند هر چشم شامل چند جوانه است. از نظر مورفولوژيكي چشم هاي غده معادل گره هاي ساقه هستند. ابروها معادل برگ هاي فلسي وجوانه هاي چشم نشانگر جوانه هاي جانبي مي‌باشند. جوانه‌هاي چشم پس از رشد كردن سيستم جديدي از ساقه هاي اصلي جانبي و استوئلون ها را توليد مي‌كند در يك غده بالغ جوانه ها معمولا به حالت خفته هستند. پس از طي يك دوره زماني كه طول آن به رقم و شرايط محيطي بستگي دارد، ابتدا خواب جوانه انتهايي شكسته مي شود. اين ويژگي به نام غالبيت انتهايي ناميده مي شود. پس از مدتي ديگر جوانه هاي غير زنده غده نيز خوابشان شكسته و رشد مي كنند. شكل غده در اكثر ارقام تجاري از گرد تا تخم مرغي و دوكي متفاوت است. در بين ارقام تجاري و ابتدايي اشكال نامنظم زيادي مشاهده مي شود.

 

در برش طولي غده عناصر زير به ترتيب از بيرون به داخل ديده مي شود: 1-پوست 2-كورتكس (Cortex) 3-سيستم آوندي 4-پارانشيم ذخيره‌اي 5-مغز (پيت)

 

 

 

1- پوست (پريدرم)

 

پوست (پريدرم) (periderm) لايه محافظ نازكي است كه غده را مي پوشاند. رنگ آن ممكن است سفيد كرمي، زرد، پرتقالي، قرمز ويا بنفش باشد. برخي از غده‌ها داراي دو رنگ هستند. پوست غده در صورت قرار گرفتن در معرض نور مستقيم سبز خواهد شد. پوست غده معمولا صاف است ولي ارقام با پوست زبر نيز وجود دارد در حالت فارسي پوست غده با فشار انگشتان به راحتي جدا مي شود. بنابراين در صورت برداشت زود هنگام، پوست آسيب پذير مي‌باشد. در شرايط رطوبت زياد اندازه عدسكها افزايش يافته و به صورت تكه هاي سفيد ديده مي‌شود تبادل گازها از طريق عدسكها كه در روي پوست پراكنده انجام مي‌‌شود.

 

كورتكس در زير پوست قرار گرفته و شامل لايه اي از بافت هاي ذخيره‌اي است كه اساساً از پروتئين و نشاسته تشكيل شده است.

 

سيستم آوندي ارتباط غده و چشم ها را با بقيه اندام هاي گياه فراهم مي‌كند.

 

پارانشيسم ذخيره‌اي در قسمت دروني حلقه آوندي قرار گرفته و بافت ذخيره اي اصلي مي باشد كه بخش اعظم حجم غده را اشغال كرده است. مغز (پيت) بخش مركزي غده را تشكيل مي دهد.

 

كليه عناصر ذكر شده از محل كورتكس تا مغز (پيت)، گوشت سيب زميني ناميده مي شود كه در ارقام تجاري معمولا به رنگ سفيد، كرم يا زرد روشن هستند. با اين حال ذره بين ارقام اصلاح شده غده هايي با گوشت زرد، قرمز و بنفش و يا دو رنگ مجزا ديده مي‌شوند.

 

جوانه (Sprout):

 

جوانه ها از رشد چشم هاي غده توليد مي شود. رنگ جوانه يكي از مهمترين ويژگي هاي هر رقم است. جوانه‌ها‌ي سفيد، داراي رنگ در قاعده يا انتها و يا تماماً رنگي مي‌باشند.

 

جوانه‌هاي سفيد در صورت قرار گرفتن در معرض نور مستقيم خورشيد سبز خواهد شد. بخش قاعده جوانه معمولا قسمت زير زميني ساقه را توليد مي‌كند. كه وجه مشخصه آن حضور عدسكها است. اين بخش پس از كاشت غده سريعاً توليد ريشه نموده و در آينده استولون يا ساقه هاي جانبي را توليد مي نمايد. قسمت نوك جوانه داراي برگ بوده و بخش‌هاي در حال رشد ساقه را توليد مي نمايد.

 

برگ:

 

برگ ها به صورت مارپيچي بر روي ساقه قرار گرفته اند. برگ ها مركب و داراي يك محور راكيس (rachis) و چندين برگچه هستند هراكيس ممكن است حامل چندين جفت برگچه هستند و هرراكيس ممكن است حامل چندين جفت برگچه اوليه جانبي و يك برگچه انتهايي باشد.

 

بخشي از راكيس كه پائين تر از برگچه هاي اوليه قرار گرفته دمبرگ ناميده مي‌شود برگچه‌ها معممولا به صورت مستقيم يا توسط زائده كوچكي كه پيتول (Petole) ناميده مي شود، به راكيس اتصال دارند. توالي منظم برگچه هاي اوليه ممكن است توسط برگچه هاي ثانويه كه در حد فاصل آنها بوجود مي آيد به هم بخورد.

 

در قاعده دمبرگ دو برگ كوچك جانبي (استيپول كاذب) وجود دارد كه اندازه و شكل آن ه و زاويه قرار گرفتن دمبرگ با ساقه در تشخيص خصوصيات واريته‌اي بسيار مهم است. بالها و راكيس از محل اتصال به ساقه ممكن است به سمت پايين ساقه امتداد داشته باشند.

 

گل آذين، گل:

 

دمگل اصلي گل آذين معمولا به دو شاخه تقسيم مي شود هر شاخه معمولا كمي دورتر به دو شاخه ديگر منشعب مي شوند بدين ترتيب آرايش بوجود مي‌آيد كه به آن گل آذين خوشه (symose) مي گويند. دمگل هاي فرعي پديكل‌ها (pedicels) در انتهاي خود حامل كاسه گل مي باشد. در نقطه‌اي از طول پديكل‌ها بند نسبتاً برجسته اي وجود دارد كه گل يا ميوه از اين محل ريزش مي‌كند. در برخي از ارقام اين بند داراي پيگمان مي باشد. محل و وضعيت اين بند يكي از ويژگي هاي سفيد تاكونوميكي است. گل هاي سيب زميني دو جنسي و هر چهاربخش يك گل كامل را دارا هستند. 1-كاليكس (Calyx) يا كاسه گل 2-كورولا (corolla) يا جام گل 3- اندام نر (پرچم ها= androe cium) و 4- اندام ماده (مادگي= gynoecium)

 

كاسه گل شامل 5 كاسبرگ مي باشد كه در قاعده به همديگر متصل و ساختمان زنگوله‌اي شكلي را در زير جام گل بوجود مي آورند. بسته به رقم، شكل و اندازه لوبها يا انتهاي آزاد كاسبرگها متفاوت است. رنگ كاسه گل سبز و در مواردي بخشي از آن و حتي ممكن است به صورت كامل داراي مواد رنگدانه‌اي باشد.

 

جام گل مركب از 5 گلبرگ است كه در قاعده به هم وصل شده يك لوله كوتاه در قاعده و يك سطح پهن 5 قسمتي را در بالا ايجاد مي كنند هر لوب به يك نقطه مثلثي نيز منتهي مي‌شود. شكل يك جام گل معمولا مدور است. بعضي از ارقام ابتدايي و اصلاح نشده داراي جام گل 5 گوش يا ستاره اي مي‌باشند. رنگ جام ممكن است سفيد، آبي روشن، آبي، قرمز و بنفش با رنگ هاي زمينه اي مختلف باشند. اندام نر شامل 5 پرچم كه به صورت متناوب با گلبرگها قرار گرفته‌اند. هر استامن (stamen) مركب از پرچم و ميله پرچم است كه به لوله جام گل اتصال دارند. پرچم ها معمولا در اتصال با همديگر مخروطي را درست مي كنند كه مادگي در مركز آن ها قرار دارند. پرچم‌ها معمولا در اتصال با همديگر مخروطي را درست مي كنند كه مادگي در مركز آن ها قرار مي گيرد. رنگ پرچم ها از زرد روشن تا پرتقالي تيره متفاوت است. دانه هاي گرده از طريق حفره‌هاي انتهايي پرچم به بيرون ريخته مي شوند. اندام ماده (gynoecium) شامل يك مادگي است كه از سه قسمت تخمدان، لوله تخمدان و خامه تشكيل شده است. كاسبرگها و گلبرگها و اندام نر درست در زير تخمدان به طبق گل دهي متصل شده‌اند. در برش طولي تخمدان در حفره (locules) مشاهده مي شود كه در آن تعداد بيشماري تخمك پيرامون جفت قرار گرفته‌اند. لوله تخمدان (style) از طويل شدن مادگي بوجود آمده و تخمدان را به خامه متصل مي‌كند. طول لوله تخمدان ممكن است بلندتر از مساوي و يا كوتاهتر از اندام نر باشد. خامه بخش گيرنده مادگي است كه گرده جهت لقاح روي آن نشسته و پس از جوانه زدن به سمت لوله تخمدان حركت مي‌كند. پس از عمل باروري تخمك ها به بذر تبديل مي شوند.

 

 

 

 

 

بذر- ميوه:

 

تخمدان پس از بارور شدن تخمك ها به ميوه (سته) تبديل مي شود كه حاوي تعداد زيادي بذر است. ميوه ها عموماً كروي هستند. اما برخي از ارقام داراي ميوه هاي تخم مرغي و مخروطي هستند. رنگ ميوه معمولا سبز است. در برخي از ارقام ميوه ها سفيد و يا داراي تكه ها و نوارهاي رنگدانه دار مي‌باشند.

 

بسته ميزان باروري تعداد دانه در هر ميوه ممكن است به بيش از 200 عدد برسد. بذرها به شكل تخم مرغي ولي صاف و بسيار كوچك هستند (هر گرم بذر 1000 تا 1500 عدد است) هر بذر به وسيله پوشش بذر يا تستا (testa) احاطه شده است كه نقش آن حفظ جنين و نگهداري ذخيره غذا (آندوسپرم) مي باشد.

 

شكل جنين به صورت منحني بوده و شبيه U مي باشد كه دو انتهاي آن به سمت اتصال تخمك با جفت قرار گرفته است. در يك انتها يا قطب جنين ريشه‌هاي اوليه يا ريشه چه (radicle) و در قطب ديگر گياهچه (plumules) قرار گرفته كه حامل دو كوتيلدون مي باشد. بذور توليد شده از گل را بذور حقيقي يا متابينكي مي گويند.

 

 

 

سيستم توليد بذر گواهي شده در كانادا.

 

1- طبقه prelite (PE): شامل قلمه، غده يا ميكروتيوبرهايي مي باشد كه از كشت هر سيستم به دست آمده است. غده هاي حاصل از كشت مواد فوق در محيط كنترل شده (نت هاوس) در مزارع ايزوله كاشته مي شوند. اين مواد قبل از كاشت بايد عاري از بيماري هاي ويرويس BAR , Pstv. PlRV, Y, A, S, X و ارونييا (Ervinia) باشند تنها مزارع بذري و يا كشاورزان منتخب مجاز به توليد بذر پري اليت مي باشند در طول سال مزرعه از نظر prx , pvx آزمايش مي شود كه كنترل و تست هاي ويروسي توسط وزارت كشاورزي كانادا انجام مي شود.

 

2- طبقه EI: از كاشت بذور PE به دست آمده و بايد بر اساس واحد غده كاشته شوند (به عبارت ديگر قطعات غده هاي بريده شده به صورت متوالي كاشته شود) ميزان ويروس ها و بيماري هاي قابل رويت بايد در حد صفر باشد. نمونه‌هاي برگ به صورت تصادفي براي prs , pvs آزمون مي شود. اين طبقه نيز بايد فقط در مزارع بذري و يا مزارع كشاورزان منتخب كنت مي شود. تست هاي بيماري ها توسط وزارت كشاورزي انجام مي شود.

 

3- طبقه EliteII: از پرورش EI يا PE به دست آمده و بايد برحسب واحد غده كاشته شوند مزارع عادي عاري از بيماري هاي ويروسي و ساير بيماري هاي قابل رويت باشند. اين طبقه تنها در مزارع و يا مزارع كشاورزان منتخب كنت مي شود.

 

4- Elite III: از پرورش PE، EI يا EII به دست مي آيد. 10% اين طبقه براساس واحد غده كشت مي شود. بيماري هاي قابل قبول بايد براساس قواعد مربوطه باشند. اين طبقه تنها توسط كشاورزان منتخب و يا مزارع بذري قابل كشت مي باشند.

 

5- بذر مادري founDation seed: از پرورش بذر در PE، EI يا EII و EIII به دست مي آيد. حداكثر بيماري هاي قابل قبول بايد براساس قواعد مربوطه باشد.

 

6- بذر گواهي شده يا Certified seed: از پروش PE، EI يا EII و EIII يا بذور مادري به دست مي آيد. حداكثر ميزان قابل قبول بيماري ها براساس قواعد مربوطه مي باشد اين طبقه بذري تنها مي تواند براي توليد سيب زميني خوراكي و يا هسته بذر خوراكي مورد استفاده قرار گيرد.

 

 

 

 

 

آبياري:

 

مصرف مناسب آب در طي فصل رشد در توليد يك محصول مطلوب نقش قطعي دارد زمان و مقدار مصرف آب بايد در يك برنامه آبياري صحيح در نظر گرفته شود. ميزان آبياري تقريبا 95% تا 1 برابر آب تبخير شده از تشنك تبخير استاندارد باشد. در صورت استفاده از تانيو متر زمانيكه ميزان آب خاك به 75/0% تا 85/0% درصد ظرفيت نگهداري برسد بايد آبياري صورت گيرد تهيه برنامه آبياري به دليل فاكتورهاي زياد موثر بر آن بسيار پيچيده است. برخي از اين عواما عبارتند از: نوع خاك، تبخير و تعرق گياه، ضريب گياهي، مرحله رشد محصول، درجه حرارت، رطوبت نسبي، سرعت بار، تشعشع خورشيد و امكانات موجود از نظر آبياري كليه محصولات در يك زمان و يا به صورت متناوب.

 

در هر مرحله رشدي نيازهاي گياهي متفاوت است با ضرب كردن ضريب استفاده آب در ميزان تبخير از تشنك تبخير نيا آبي گياه به دست مي آيد.

 

جدول رابطه بين سطح پوشش گياهي و ضريب گياهي جهت محاسبه تبخير و تعرق واقعي. (EIP)

 

فاكتور f	% سطح پوشش
1	100
9/0	75
7/0	50
45/0	25
EIP = Emax f

 

Emax= ميزان تبخير از تشك تبخير

 

تبخير آب گياه از طريق روزنه‌ها صورت مي‌گيرد. روزنه‌ها در شب بسته و در روز باز هستند. در صورت تنش آبي روزنه‌ها بسته شده و در نتيجه تبادل گازها و فتوسنتز قطع شده و نهايتاً عملكرد كاهش مي‌يابد.

 

آبياري فارويي:

 

بهترين فاكتور در آبياري نشتي فواصل خطوط، طول خطوط ، شيب و يكنواختي پشته‌ها مي باشد.

 

فواصل خطوط- بسته به بافت خاك فواصل رديف ها را معمولا بين 60 تا 90 سانتي متر در نظر مي گيرند. در خاك هاي شن و سبك به دليل نفوذ سريعتر عمقي آب فواصل رديف‌ها را نسبت به خاكهاي رسي اين فاصله حدود 65-60سانتي متر و در خاك هاي سنگينتر 80-70 اسانتي متر در نظر مي گيرند.

 

طول فارو- حداكثر طول خطوط بستگي به طول زمين، شيب و نوع خاك و عمق مطلوب نفود آب دارد. عمق و آب نبايد بيشتر از نصف ارتفاع پشته باشد زيرا تجمع آب در منطقه غده ها بيماري ها را افزايش خواهند داد.

 

اهميت آب:

 

سيب زميني گياهي است با ريشه هاي نسبتا سطحي كه عمق توسع ريشه آن 80-50 سانتي متر است. ريشه‌هاي سيب زميني ضعيف و در خاك هاي نفوذ ناپذير مي تواند رشد كند. بنابراين اين امر عمق توسعه ريشه را محدودتر مي‌كند.

 

- زمانيكه لايه هاي مختلف خاك داراي PH متفاوتي باشند نفوذ ريشه ممكن است محدود شود.

 

- قدرت مكش ريشه نسبتاً پايين و مرحله آفات و بيماري ها اين كارايي را هنوز هم كمتر مي‌كند.

 

- در صورت فقدان رطوبت خاك روزنه ها سريعاً بسته شده و نهايتا عملكرد كاهش مي يابد.

 

حداكثر طول فارو به متر			شيب (%)
خاك رسي	خاك لومي	خاك شني
300	200	90	05%
340	260	120	10%
370	300	190	20%
400	325	190	50%
280	275	150	00/1
220	210	90	00/2

 

شيب فارو- در صورتي كه شيب زمين بيش از 2% (2 متر درصد متر) باشد شكل فرسايش خاك خواهيم داشت.

 

كمبود رطوبت:

 

سيب زميني به تنش آبي خصوصا بعد از غده زدايي بسيار حساس است. خاك‌هاي خشك تعداد ساقه توليد شده را كم مي‌كند. در يك خاك خشك و كلوخي تنها جوانه هايي كه به رطوبت دسترسي دارند رشد مي كنند. تنش خشكي در مرحله غده زايي خطر حمله اسكاب معمولي (streptomyces scab) را افزايش مي دهد. خشكي به صورت مستقيم تعرق و فتوسنتز گياه را تحت تاثير قرار داده و در مرحله بعدي شكاف هاي ناشي از خشكي خطر حمله خصوصاً بيد زميني را افزايش مي‌دهد. به صورت غير مستقيم دماي خاك و گياه را افزايش مي دهد. خشكي هم چنين عوارض فيزيولوژيكي نظير لكه قهوه اي داخلي بخصوص پس از نابودي شاخ و برگ در اواخر مرحله رشد را افزايش مي دهد.

 

زيادي رطوبت خاك:

 

رطوبت زياد مانع رسيدن اكسيژن به اندام هاي زير زميني شده و مانع از توسعه ريشه ها و پوسيدگي غده هايي كه تازه توليد شده اند مي شود. آبياري زياد بلافاصله پس از كاشت سبز شدن غده‌ها را كاهش مي دهد زيرا عدسكها بزرگ شده و باعث آلودگي توسط پارازيت‌ها مي‌شود. آبياري زياده از حد قبل از برداشت نيز موجب پوسيدگي غده ها مي شود. رطوبت زياد توسعه ليت بلايت (phytophthoro infestan) را نيز افزايش مي دهد.

 

تغييرات رطوبت خاك

 

اين امر باعث كاهش كيفيت غده ها مي شود. آبياري كردن پس از يك دوره خشكي طولاني موجب رشد ثانويه مي شود. غده ها به صورت گره گره بطري شكل درآمده و ممكن است شكاف بردارند. همچنين به جاي افزايش رشد غده شاخ و برگ جديد توليد مي شود. در مواردي نيز ممكن است مجدداً غده زايي تحريك شده و غده هاي كوچك تشكيل شوند. ممكن است غده هاي ثانويه با استفاده از كربوهيدرات غده هاي اوليه به رشد خود ادامه دهند. در اين صورت كربوهيدرات (نشاسته) غده هاي اوليه در محل اتصال به غده هاي ثانويه تخليه مي شود كه به اين حالت پوسيدگي ژله‌اي انتهايي گفته مي شود.

 

نيازهاي غذايي سيب زميني:

 

سيب زميني براي برداشتن رشد كافي نياز به مقدار زيادي پتاسيم دارد. فسفر و عناصر كم مصرف ديگر عموما در مقياس كمي مورد نياز است. به طور كلي مواد غذايي مورد نياز به عملكرد غده بستگي دارد. و پس از آن توسط عوامل محيطي كنترل مي شود.

 

بنابراين اگر نيازهاي غذايي براي عملكرد خوب سيب زميني را در مناطق مختلف رشد براساس وزن مقدار مشخصي از غده حساب كنيم به يك ارزش نسبتاً ثابتي مي رسيم. اندام هاي هوايي 25% ازت، 20% فسفرو 50 تا 125% پتاسيم خارج شده از زمين توسط غده را مصرف مي كنند.

 

صنايع‌غذايي‌خارج شده‌‌توسط غده	تن غده-كيلوگرم عنصر
ازت	9/5-5/4
فسفر	1/1-6/0
پتاسيم	7/10-1/7
كلسيم	15/0-10/0
منيزيم	45/0-25/0
روي	003/0-002/0

 

-جدول دامنه مواد غذايي برداشت شده از زمين توسط غده و اندام هاي هوايي به ازاي واحد غده توليد شده.

 

ميزان كود مصرفي قدرت نگهداري، نوع، خاك پتانسيل آبشويي، (دنيترينكاسيون، ظرفيت تبادل كاتيوني خاك و پتانسيل رشد محصول بستگي دارد).

 

برخي از گزارش ها حاكي از آن است كه استفاده زياد از كود ازته (محصولات بذري باعث افزايش ذخيره ازت غده شده و اين امر باعث رشد سريعتر جوانه ها مي شود. (walker، 1968؛ Thow، 1970) رشد سريع جوانه ها در اثر وجود ازت زياد در غده بذري باعث افزايش رشد و عملكرد در مراحل اوليه مي شود. ولي در دراز مدت يعني زمان برداشت غده‌ها (مرحله بلوغ) اختلاف عملكرد غده هاي بذري داراي ازت زياد معمولي ناچيز است.

 

از طرفي schepers و همكاران (1969) خاطر نشان كرده اند كه مصرف زياد كود از ته تعداد ساقه اصلي كمتري توليد مي نمايد.

 

Gray (1974)، متوجه شد كه مصرف ازت در محصول بذري ماسن فيزيولوژيكي ارتباط دارد. مصرف كم ازت در محصول سيب زميني بذري باعث بلوغ و جوانه زني زودتر بذور حاصله شده و موجب مي شود كه در صورت طولاني تر بودن فاصله برداشت تا كاشت غده ها از مرحله مطلوب جوانه زني گذشته باشند، مصرف زياد ازت باعث تاخير در پيري غده هاي بذري مي شود.

 

افزايش سطح فسفر مصرفي موجب جلو افتادن بلوغ غده هاي بذري مي شود.

 

(Harrring ton، 1935، emilson، 1961). فسفر تعداد غده توليد شده به ازاي هر بوته را افزايش و احتمالا ميزان آلودگي هاي ويروسي را كاهش مي دهد.

 

ازت باعث طويل (كشيده) شدن غده و پتاس موجب كاهش آن مي شود. (هارنيگتون Harrington 1935) بنابراين تعداد چشم (ريك اندازه معين بذري را تحت تاثير قرار مي دهند رشد زودتر جوانه ها نيز تا سطح پتاس غده ارتباط دارد)

 

منابع كودي:

 

شكل مولكولي كودهايي نظير ازت، فسفر و پتاس مي تواند در رشد محصول موثر باشد. بعنوان مثال در دماهاي كمتر از C13⁰ (F⁰ 55) نيترات (NO₃) كمتري توسط گياه مصرف مي شود. در حالي كه همين دما آمونيوم به سهولت مصرف مي شود. (هينز و گاه، 1978) “Haynes & Goh". مطالعات اخير با كشف مريستم سيب زميني نشان مي دهد كه اين گياه شكل نيترات ازت را به فرم آموينوم ترجيح مي دهد (ديويس و همكاران 1986) ازت بسته به حضور يا عدم حضور باكتري هاي خاص به سرعت تغيير شكل مي دهد. نرم افزارهاي مختلف ازت مورد استفاده از عين حال اهميت چنداني ندارد. مگر اينكه PH استفاده از يك فرم خاص را اقتضا نمايد.

 

در صورتي كه در آزمايش خاك ميزان روي كمتر از ppm8/0 باشد يك عامل محدود كننده است. در اين صورت توصيه مي‌شود كه ميزان 10 كيلوگرم در هكتار روي به زمين داده مي شود.

 

بعضي فرمولاسيون هاي كودي نظير سولفات آمونيوم باعث اسيدي شدن خاك در منطقه رشد ريشه و علاوه بر اثر مستقيم به طور غير مستقيم نيز با قابليت جدب عناصر ديگر تاثير مي گذارند.

 

مصرف زياد پتاسيم باعث كاهش حساسيت غده‌ها به لكه سياه (Black spot) ناشي از ضرب ديدگي مي شود. استفاده از كلريد پتاسيم بعنوان منبع تامين پتاس باعث كاهش وزن مخصوص غده به دليل وجود آ‎نيون كلر (Cl) مي شود ولي سولفات پتاسيم (K₂SO₄) علاوه بر ايجاد مقاومت به لكه سياه وزن مخصوص غده‌ها را نيز كاهش نمي دهد.

 

مصرف كودها

 

عناصر نسبتا غير متحرك نظير پتاسيم، فسفرو، عناصر كم مصرف را مي توان همزمان با عمليات تهيه خاك به زمين پاشيده و با خاك مخلوط كرد. ولي كود از ته به دليل آبشويي بايد همزمان و يا نزديك زمان كاشت. به زمين داده شود. استفاده زياد از ازت قبل از غده زايي خصوصا اگر فصل رشد به اندازه كافي طولاني نباشد باعث افت عملكرد خواهد شد. رديابي ازت توسط ايزوتوپ آن نشان مي دهد كه كاراترين زمان مصرف ازت از ظهور گياه تا اوايل مرحله حجيم شدن غده ها مي باشد. براي تعيين نياز غذايي سيب زميني علاوه بر تجزيه خاك از دمبرگ گياه نيز استفاده مي‌شود. براي اين كار دمبرگ هاي گره چهارم يا پنجم از نوك ساقه به پايين را مي چينند. اين برگ ها بايد از برگ هاي اوليه كه كاملا رشد كرده اند انتخاب شوند. معمولا از تجزيه دمبرگ براي اندازه گيري نيترات استفاده مي شود ولي مي تواند براي هر عنصر غذايي ديگر كه احتمال بحراني بودن آن مي رود به كار رود. غلظت نيترات (NO₃) در اوايل فصل رشد معمولا بالا بوده و در زمان رشد غده ها كاهش مي يابد. دامنه سطح بحراني ميزان ازت در دمبرگ سيب زميني معلوم شده است و مقادير پيشنهاد شده معمولا ميزاني از ازت است كه گياه درآن با محدوديت مواجه نمي شود. در آيداهو (آ‎مريكا) ميزان توصيه شده نيترات در دمبرگ ppm2200-18000 در مراحل اوليه غده زايي ppm15000-12000 در اواسط فصل رشد و ppm8000-6000 در آخر فصل رشد مي باشد.

 

كمبود عناصر غذايي:

 

تشخيص كمبود عناصر غذايي شكل و ممكن است با اثرات تنش آب و بيماري ها اشتباه گرفته شود در اينجا برخي از راهنماييها براي كمك به تشخيص علايم كمبود برخي از عناصر غذايي آورده شده است.

 

ازت:‍ عموماً علايم كمبود ازت ابتدا در برگ هاي پيرتر اتفاق مي افتد. برگ‌ها داراي زردي يكنواخت هستند در صورت تنش شديد ازت زردي عمومي به تمام گياه سرايت كرده و برگ هاي جوان نيز مبتلا مي شوند.

 

فسفر: در صورت كمبود فسفر برگها سبز تيره و مختصري به رنگ بنفش در مي‌آيد. رشد اندام هاي هوايي ممكن است كاهش وساقه و برگ ها انعطاف كمتري داشته و به حالت ايستاده در مي آيد. در صورت كمبود اين عنصر ميزات توليد ريونوكلئيك اسيد (RNA) كاهش يافته و در نتيجه فرآيند پروتئين سازي مختل مي شود و تركيبات ازت دار با وزن مولكولي كم در سلول افزايش مي يابد. با توجه به اينكه مقداري از فسفاتي كه به زمين داده مي شود فيكس مي شود. بنابراين ميزان كود اضافه شده به زمين بايد 10 تا 50% بيشتر از مقداري باشد كه گياه جذب مي‌كند. فسفر در داخل گياه متحرك و حركت مي تواند از برگ هاي مسن به برگ هاي جوان و بالعكس صورت گيرد. اگر ميزان مصرف ازت و پتاسيم افزاش يابد مصرف فسفر نيز افزايش پيدا مي‌كند.

 

پتاسيم: در صورت كمبود شاخ و برگ به رنگ سبز تيره درآمده و برنزه شدن برگ از قسمت نوك و حاشيه برگ ها شروع مي شود. شاخ و برگ ممكن است چروكيده شده و در رگبرگها به حالت فرورفته در مي آيند. گياهاني كه از كمبود پتاسيم رنج مي برند معمولا از شادابي كمتري برخوردارند و در شرايط كم آبي سريعتر پژمرده مي شوند همچنين حساسيت بيشتري نسبت به آسيب سرما، حمله بيماري هاي قارچي و شرايط شوري نشان مي دهند. پتاس تاثير زيادي بر كيفيت محصول درصد ماده خشك لكه سياه، آسيب ديدگي، تغيير رنگ در اثر پخت غده و كيفيت انباري دارد.

 

منيزيم: كمبود منيزيم به دليل تحركت Mg²⁺ ابتدا در برگ هاي پايين ديده مي شود. كلرز (بي رنگ) شدن برگ ها از نوك و حاشيه برگ ها شروع و به كلرز شدن كامل بين رگبرگها منجر مي شود. كمبود اين عنصر بيشتر در خاك هاي سبك و اسيدي مشاهده مي شود. مصرف زياد پتاسيم و ازت آمونيوم نيز جذب منيزيم را كاهش مي دهد.

 

روي: در صورت كمبود ممكن است برگ هاي پايين كلرز شده و اندازه برگ هاي جوان كوچك شود. فاصله ميانگرهها كوتاهتر و در برگ هاي جوان لكه هاي كلروز نامنظم ديده مي شود.

 

بر: علايم كمبود ابتدا در برگ هاي جوان و انتهاي ساقه ديده مي شود. برگ هاي انتهاي به رنگ روشن تر درآمده و جوانه انتهايي قهوه‌اي شده و از بين مي‌رود.

 

كلسيم: كمبود كلسيم ابتدا در برگ هاي انتهايي جوان ديده مي شود. علايم ممكن است ابتدا به صورت نوار سبز روشن در اطراف برگ ديده شود. كه در نهايت كلروز شده و باعث چروك خوردن يا پيچيدگي برگ مي شود. جوانه هاي محوري نيز ممكن است همين علايم را نشان دهند. كمبود كلسيم بيشتر در خاك هاي اسيدي اتفاق مي افتد.

 

آهن: اولين علايم كمبود آهن كلرز شدن بين رگبرگها است. رگبرگها و حاشيه برگ ممكن است سبز باقي بمانند در حالي كه بافت بين رگبرگها سفيد شده است.

 

آهن: اولين علايم كمبود آهن كلرز شدن بين رگبرگها است. رگبرگها و حاشيه برگ ها ممكن است سبز باقي بمانند در حالي كه بافت بين رگبرگها سفيد شده است.

 

منگنز: كمبود منگنز مشابه كمبود آهن و منيزيم است. ولي برخلاف منيزيم علايم كمبود ابتدا در برگ هاي جوان ديده مي شود. كمبود منگنز با نقاط كوچك زرد رنگ روي برگ ها مشخص مي شود و از اين نظر باز روي نسبتاً يك دست بين رگبرگها كه در كمبود آهن ديده مي شود نيز فرق دارد علايم كلرز به صورت قطعات قهوه‌اي روي برگ توسعه يافته و ممكن است گسترش آن زياد باشد.

 

گوگرد: علايم كمبود گوگرد شبيه كمبود ازت است. با اين تفاوت كه ابتدا در برگ هاي جوان ظاهر مي شود. زردي عمومي از بالاي گياه به سمت پايين بودن آنكه در برگ ها علايم كلروز شدن بروز كند ادامه مي يابد.

 

زمان برداشت

 

غده هاي نارس علاوه بر عملكرد پايين داراي پوست ضعيفي تر و ديواره هاي سلولي زير اپيدرم آن ها خيلي نازك است. به همين دليل پوست غده هاي نارس به سهولت آسيب ديده و جدا مي شوند. علل برداشت سيب زميني قبل از بلوغ عبارتند از: 1- قيمت بالا در بازار 2-خالي شدن زمين براي كشت محصول بعدي 3-تأمين كيفيت بذر اغلب سيب زمين بذري به منظور جلوگيري از آلودگي ويروسي كه ممكن است در اواخر فصل رشد رخ دهد زود برداشت مي شود. هجوم بلايت به شاخ و برگ نيز ممكن است دليلي بر برداشت زود هنگام باشد. براي ممانعت از كنده شدن پوست غده ها در طي برداشت و حمل ونقل اندام‌هاي هوايي را معمولا 10 تا 20 روز قبل از برداشت از بين مي برند. از معايب حذف شاخ و برگ بالا رفتن درجه حرارت پشته‌ها مي باشد. بنابراين در شرايط گرم فاصله بين سرزني و برداشت بايد به حداقل ممكن برسد در چنين شرايطي مزرعه را جهت كاهش دماي خاك و ممانعت از ترك خوردن زمين مرطوب نگه داشت.

 

روش هاي از بين رفتن اندام هاي هوايي:

 

1-كندن شاخ و برگ: استفاده از اين روش برداشت را نسبت به روش هاي بريدن و مواد شيميايي راحت تر مي‌كند. عيب اين روش در آن است كه علاوه بر مشكلات اجرايي باعث ايجاد شكاف در پشته ها و در نتيجه تخمريزي بيد سيب زميني در نزديكي غده ها، سبز شدن و آفتاب سوختگي غده ها مي‌شود. به همين دليل كشيدن اندام هاي هوايي از خاك بايد با دقت كافي صورت گيرد. امروزه كندن مكانيكي شاخ و برگ در دنيا در حال گسترش است.

 

2-بريدن شاخ و برگ: اين روش و همچنين كوبيدن شاخ و برگ احتمال انتقال بيماري ها را افزايش مي دهد.

 

3-استفاده از مواد غذايي: در مناطق معتدله از مواد شيميايي براي از بين بردن شاخ و برگ در مقياس وسيعي استفاده مي شود. در شرايط مرطوب و در جايي كه خطر حمله ليت بلايت به شاخ و برگ وجود دارد استفاده از مواد شيميايي خطر آلودگي را بيشتر از روش هاي بريدن و كندن كاهش مي دهد. در صورتي كه عمل كندن يا بريدن در ساعات خنك صورت گيرد ريسك آلودگي به ليت بلايت كاهش خواهد يافت. كاربرد مواد شيميايي ريسك كلروز شدن پاشنه غده و حلقه آوندي را افزايش داده و در شرايط انبارداري بد باعث پوسيدگي غده از محل اتصال به استولون مي شود. در صورتي كه مواد شيميايي در صبح زود كه گياه با تنش آبي مواجه نيست به كار برده مي شود. خطر فوق به ميزان قابل ملاحظه اي كاهش خواهد يافت. مهمترين مواد شيميايي جهت از بين بردن اندامهاي هوايي علف كش هاي پاراكوات، ديكوات و DNOC روغني مي باشند. استفاده از DNOC روغني در دماهاي بالا براي انسان بسيار سمي است. در اثر اين ماده شاخ و برگ سريعاً از بين مي رود. اما در مقايسه با آرسنيت‌ها داراي تاثير كمتري است. تاثير اين ماده بر محصول بعدي مشاهده نشده است. بسته به توصيه برچسب ماده شيميايي درجه بلوغ گياه ميزان مصرف 35-20 ليتر در هكتار است استفاده از اين ماده در اكثر كشورها ممنوع شده است.

 

رابطه سرزني با جوانه زني و عملكرد:

 

تهیه شده توسط سایت فایلکده برتر